Gezien: De Romantiek in het Noorden @ Groninger Museum

Om niet te vergeten, een korte recensie van wat ik gezien, gelezen of gehoord heb. Deze keer een bezoek aan het Groninger Museum met de tentoonstelling ‘De Romantiek van het Noorden - van Friedrich tot Turner’.

Wie/wat:
‘De Romantiek in het Noorden – van Friedrich tot Turner’. Het Groninger museum introduceert de tentoonstelling zelf als volgt: “(…) het eerste internationale overzicht van landschapschilderkunst uit de Romantiek in Noord-Europa. Dramatische landschappen met woeste zeeën, imposante bergen en vulkaanuitbarstingen wisselen elkaar af met stille maannachten en serene velden waar de eenzame passant tot rust komt. (…)”

Waar:
Groninger Museum te Groningen (Dat zal de oplettende lezer toch niet ontgaan zijn?)

Wanneer:
Zondag 18 maart, 2018

Aanleiding:
In de Romantiek heb ik me altijd maar matig verdiept, ofschoon ik er graag inspiratie uit haal als het gaat om het tekenen van natuurlijke elementen (bomen!). De tentoonstelling in het Groninger Museum laat de Romantiek in de volle breedte zien. Alle reden om dieper in een belangrijk hoofdstuk uit de kunstgeschiedenis te duiken.

Hoe was het?
Druk. Deze 18e en 19e eeuwse werken kunnen vandaag de dag nog op veel belangstelling rekenen. Het was af en toe dringen voor de schilderijen.

De tentoonstelling biedt echt een totaaloverzicht waarin je wordt meegenomen in schildertechniek en onderwerpkeuze. Daarnaast proef je de tijdgeest van de late 18e en vroege 19e eeuw. Europa aan de vooravond van de moderne tijd, nog voor men dacht de natuur de baas te kunnen zijn.
Het tijdperk van de Godvrezende, nederige mens. Zo deed men het tenminste voorkomen.

Wat opvalt aan alle groots opgezette landschappen (Niet zelden gegeseld door hevige stormwinden) is het contrast met de gecultiveerdheid van het hedendaagse West-Europese landschap. Al die woeste 19e eeuwse gronden (al goed, ze zijn niet altijd volledig naar waarheid opgezet, maar toch) lijken vanuit een 21e eeuws perspectief -gekleurd door bevolkingsdichtheid, intensieve landbouw en ruilverkavelingen- afkomstig uit sprookjesboeken.

De Romantiek als voorbode op de moderne kunst

Kenmerkend is verder dat die 19e eeuwse kunstenaars niet zelden zeer pretentieus, diep religieus en chauvinistisch waren. Het levert een hoop schilderijen op die, oppervlakkig beschouwd, inwisselbaar zijn (op een gegeven moment is het wel eens klaar met alle eikenbomen en berglandschappen) maar beter bekeken toch ook van groots vakmanschap getuigen.
Daarbij ontstaat er in de romantiek een modern idee: de ziel van de kunstenaar mag getoond worden in het werk. Een nieuw perspectief is geboren! Sterker nog, sommig werk van William Turner lijkt welhaast een voorbode te zijn voor de abstracte kunst!

Wat heeft het me opgeleverd?
De Romantiek is in opzichte van dramatiek en techniek een inspiratiebron. Qua thematiek (als het gaat om religieuze beleving en nationalisme) behoort het tot een ander tijdperk waar we in mijn optiek niet naar terug zouden moeten verlangen.

Naast het sublieme werk van Turner en Friedrich (wauw wat een prachtig en indrukwekkend slotstuk is diens ‘Küste bei Mondschein’) was ik aangenaam verrast door het werk van de Nederlander Koekkoek en gaf Christen Købke me een prachtig, welhaast fotografisch, inkijkje in het Denemarken van 1830.

Is het een aanrader?
Ofschoon het getoonde werk nogal zwaar op de hand is, zegeviert de schoonheid en de kundigheid van de romantische schilders. Ja, ‘De Romantiek van het Noorden’ is een prachtig excuus om het mooie Groningen weer eens aan te doen. En mochten Turner en de zijnen je toch al te zwaar op je gemoed spelen: In hetzelfde museum vind je we ook een overzicht van het werk van De Ploeg. Vroeg 20e eeuws werk waarin het leven lustig en vol kleur geattaqueerd wordt. Het perfecte serum.

Tags: groningen, groningen museum, kunst, romantiek
Geplaatst op: maart 19, 2018